Waarom wielrenners nog steeds doping gebruiken

Riccardo Ricco: het meest recente voorbeeld van de staat van de huidige wielersport. Ricco werd enkele weken geleden met spoed opgenomen in een Italiaans ziekenhuis in verband met hoge koorts en kortademigheid. Kort na aankomst in het ziekenhuis verklaarde Ricco aan zijn behandelaren dat hij de dag ervoor zichzelf een transfusie had toegediend met bloed dat hij in zijn eigen koelkast had bewaard. Dat hij beweerde dat helemaal alleen te hebben gedaan laat ik hier even buiten beschouwing, hoewel het aanbrengen van een infuus bij jezelf zonder een bloedbad te veroorzaken een technisch hoogstandje moet worden genoemd. Ricco werd in 2008 geschorst in verband met gebruik van erythropoietine (EPO). Hij had in de Tour de France van dat jaar grote indruk gemaakt door met overmacht twee bergetappes te winnen.

Optimisten verkeren in de veronderstelling dat het gebruik van doping sinds de Tour de Dopage van 1998 sterk is afgenomen. Ze noemen de Ricco’s, Landissen en Basso’s incidenten. Een van de optimisten is verslaggever Maarten Ducrot, die al enkele jaren spreekt over Het Nieuwe Fietsen, een steeds lachwekkender klinkende uitspraak.

Het grootste probleem wordt gevormd door de kleine pakkans voor de dopinggebruiker. Toegegeven, er bestaan ‘out-of-competition’ controles en coureurs moeten hun ‘whereabouts’ maanden van tevoren vastleggen. Gebruik van doping wordt hiermee echter onvoldoende ontmoedigd onder meer doordat de gevoeligheid van de beschikbare tests suboptimaal is.

In februari 2010 verscheen in The European Journal of Applied Physiology (Borno et al.) een artikel waarin de huidige staat van het biologisch paspoort werd onderzocht. Een groep van 24 individuen werd behandeld met drie verschillende EPO-schema’s, waarna bloed zeer frequent werd onderzocht, gebruik makend van het de door de UCI geïmplementeerde testprogramma. Hierbij wordt niet alleen EPO gemeten, maar worden ook andere bloedwaarden onderzocht, zoals hemoglobine-concentratie en reticulocytengetal. Wat bleek: 10 van de onderzochte individuen (42%) ontsprongen de dans.

Dat lijkt nog aardig, maar in de niet-wetenschappelijke wereld worden coureurs veel minder frequent onderzocht. De gebruiker loopt een zeker risico, maar dat weegt niet op tegen het potentiële voordeel van gebruik. Bovendien injecteerden de onderzoekers de proefpersonen met vrij hoge doseringen EPO. De effecten van continue gebruik van lage doseringen (met af en toe een beetje bloed) werden niet onderzocht.

Met de komst van de EPO-metingen en het biologisch paspoort lijkt de situatie in het peloton sterk verbeterd ten opzichte van 1998, maar diegenen die denken dat Ricco een uitzondering is, leven in een droomwereld.